Nacht van de Filosofie 2022

1 april 2022
20:00

Op de Nacht van de Filosofie 2022 presenteert Paul Verhaeghe zijn speciaal de de Maand geschreven essay over het thema Intieme vreemden. Katharina Bauer laat je ontdekken in een workshop of je authentiek bent. Maar misschien ben je wel een vreemde voor jezelf als je ten prooi bent gevallen aan ressentiment, waar Sjoerd van Tuinen een lezing over geeft. Het programma wordt nog aangevuld, maar koop alvast een kaartje, de Nacht is elk jaar uitverkocht!

Intieme vreemden – Paul Verhaeghe

Het thema van de Maand van de Filosofie 2022 is ‘intieme vreemden’ en Paul Verhaeghe schrijft het Essay van de Maand hierover.

Hoe vertrouwd een vriend, geliefde, huisdier of huis ook is, op een dag kunnen zij ons toch vreemd voorkomen. ‘Intieme vreemden’, zoals Lillian Rubin het noemde. Alsof er onder de intieme nabijheid iets vreemds verborgen zit, dat aan de oppervlakte komt. Zelfs voor jezelf kun je plots een vreemde zijn. Staat die vreemdheid intimiteit in de weg? Of is deze juist de voorwaarde voor intimiteit? En brengt technologie ons nader tot elkaar of vervreemdt deze ons van de ander en onszelf? Intimiteit en vreemdheid zijn ook aan de orde in de ontmoeting met onbekenden of met mensen die andere opvattingen of achtergronden hebben. Hoeveel intimiteit kan zo’n ontmoeting aan? Is hoffelijke afstandelijkheid niet een betere garantie voor het waarderen van verschil?

Paul Verhaeghe is hoogleraar aan de Universiteit Gent. Daarnaast is hij praktiserend psychoanalyticus. Hij is auteur van verschillende boeken over mens en maatschappij, waaronder Liefde in tijden van eenzaamheid, Identiteit, Autoriteit en Intimiteit. Recent verscheen zijn essay Houd afstand, raak me aan. Zijn werk is in meerdere talen vertaald.

Workshop authenticiteit – Katharina Bauer
Veel mensen zijn op zoek naar ‘hun kern’, maar volgens de filosoof Sartre kun je alleen maar proberen een rol goed te spelen en een authentieke indruk te maken. Is het überhaupt mogelijk – en wenselijk – om “echt” jezelf te zijn? Kan je de auteur van je eigen toneelstuk zijn en jezelf als een authentiek kunstwerk creëren? Komt het streven naar authenticiteit neer op “wees gewoon jezelf” of “wees de best mogelijke versie van jezelf”? In deze workshop bediscussiëren we wat authenticiteit is, wat het ideaal om zelf authentiek te zijn of te leven behelst en wat de relatie is tussen authenticiteit, autonomie en integriteit.Katharina Bauer is universitair docent Praktische Filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ze promoveerde ‘summa cum laude’ op theorieën van de gift. Momenteel doet ze onder andere onderzoek naar moderne ethische idealen, zelfverbetering en technologieën van mensverbetering.

Ressentiment – Sjoerd van Tuinen

Ressentiment wordt gezien als een van de belangrijkste drijfveren van populisme. Maar ook in allerlei andere conflicten tussen mensen speelt het een grote rol, zoals te zien is in vele afleveringen van De Rijdende Rechter. Friedrich Nietzsche gaf het woord ressentiment zijn huidige betekenis, een zelfvergiftiging van de geest door onvervulde wraakgevoelens. Sjoerd van Tuinen doet onderzoek naar de rol van ressentiment in de politiek. Hoe is ressentiment te herkennen? Is er steeds meer ressentiment en dreigt het de politiek over te nemen? En wat is er tegen te doen?

Sjoerd van Tuinen is docent Wijsbegeerte aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij publiceerde diverse papers over ressentiment en in 2022 verschijnt zijn boek over ressentiment in de politiek.

De Rotterdamse Nacht van de Filosofie wordt georganiseerd door boekhandel Donner, NWO en Arminius.