Terug naar programma

Nacht van de Sociologie

vr 8 november 2024
20:00



Inschrijven nieuwsbrief

Deze avond is uitverkocht, er is geen wachtlijst.

Via Ticketswap komen vaak nog kaarten beschikbaar. Ook kun je, indien je onverwachts niet kunt komen, je tickets aanbieden via Ticketswap.

Op de jaarlijkse Nacht van de Sociologie zijn in de drie zalen van Arminius weer een overdaad aan lezingen, debatten en comedy. Elk uur kun je kiezen uit drie onderwerpen en je kunt snuffelen op de boekentafel van boekhandel vanGennep. Tussendoor draait DJ Pepper plaatjes in de Grote Zaal en aan het einde van de avond vervagen op de dansvloer alle verschillen tussen mensen…

 

Tijdschema
Grote Zaal
20:00 Why do religious people vote for populists? – Philip Gorski
21:00 Vriendschap – Beate Völker
22:00 De havermelkelite – Jonas Kooyman
23:00 Stand-up comedy – Glodi Lugungu

Bovenzaal
20:00 Waarom AI en algoritmes publiek moeten worden gemaakt – Marc Schuilenburg
21:00 Generatie zelfvertrouwen – Eveline Crone en Kayla Green
22:00 Het verschil tussen stedeling en plattelander – Wouter Mensink
23:00 Memes – Süeda Işik

Raadszaal
20:00 Welke actieve Rotterdamse buurtbewoners verdienen ondersteuning? – Vivian Visser
21:00 Uitreiking Sociologische Bril met Trudy Dehue, Koen Bogaert, Hein de Haas, Mattias Van Hulle en Ruud Koopmans – Mark van Ostaijen
22:00 De fabrieksarbeider – Fabian Dekker

 

Why do religious people vote for populists? – Philip Gorski
Why do religious voters support Trump? Some argue that Trump promotes conservative values and that religious voters therefore turn a blind eye to his less moral side. Philip Gorski thinks reasons runs deeper. Populist leaders often use rhetoric that includes religious themes, such as apocalyptic stories and messianic expectations. Religious voters have thus a much more affective link to populism. This does not only apply to the US, but can also be seen elsewhere in the world, including Modis’ India. Gorski will be interviewd by Sanne Poot. Language: English.

Philip Gorski is Frederick and Laura Goff Professor of Sociology and Chair of the Sociology Department at Yale University. His work focuses on the complex interactions of religion and politics in early modern and modern Europe and North America. His most recent book is The Flag and the Cross: White Christian Nationalism and the Threat to American Democracy (Oxford, 2022).

Vriendschap – Beate Völker
Ook al is vriendschap van alle tijden, volgens Beate Völker leven we in een tijdperk waar vriendschap ongekend belangrijk is. De aandacht voor zelfontwikkeling is nog nooit zo groot geweest en daar passen zelfgekozen vriendschappen heel goed bij. Vriendschap is de enige relatie die de betrokkenen helemaal samen vormgeven, voor liefdesrelaties zijn er bijvoorbeeld veel meer regels.

Vriendschap is goed voor de  maatschappij omdat vriendschapsbanden sociale cohesie verhogen. Je ontwikkelt relaties met mensen buiten jouw familie, soms met een heel andere achtergrond. Hoe heeft vriendschap zich in de afgelopen decennia ontwikkeld? Op welke manier beïnvloedt de digitale cultuur vriendschappen? En hoe verschillen vriendschappen naar klasse, gender en nationaliteit? Hoe maken we vrienden en hoe raken we ze kwijt? Beate Völker zal een korte lezing houden en in gesprek gaan met het publiek.

Beate Völker is directeur van het Nederlands Studiecentrum voor Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR). Ze doet onderzoek naar sociale cohesie en in het bijzonder naar vriendschappen onder volwassenen. Zie beatevolker.nl

De havermelkelite – Jonas Kooyman

Rond 2015 ziet journalist Jonas Kooyman in Amsterdam een nieuwe groep ontstaan, die hij de ‘havermelkelite’ noemt: het zijn twintigers en dertigers die werken bij start-ups, in de creatieve sector of op de Zuidas, die zuurdesembroden van negen euro eten, oranje wijn drinken, die rondrijden op e-bikes van drieduizend euro en elke dag koffie buiten de deur halen, het liefst ‘met haver’, plantaardige melk.

Kooyman ziet hoe zij de stad steeds meer naar haar hand zet. Tot frustratie van hemzelf en vele anderen, die de stad waar zij zo van houden zien veranderen in een monoculturele speeltuin voor de rijken. Wat blijft er over van de stad als de havermelkelite ongenadig voort blijft consumeren en etaleren? Is Rotterdam ook al verloren of is redding nog mogelijk? Jonas Kooyman zal worden geïnterviewd door Tara Lewis.

Jonas Kooyman studeerde journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam, literatuur aan The New School in New York en schreef voor NRC. Over de havermelkelite begon hij een Instagrampagina, een nieuwsbrief. Recent publiceerde hij het boek De havermelkelite en begon hij de podcast Havermelkelite.

Groepen volgens Glodi – comedy
Glodi Lugungu verwondert zich waarom mensen de dingen doen die ze doen. Hoe mensen elkaar opdelen in clubjes, wat voordelen heeft, maar maar al te vaak tot ongemakkelijke situaties leidt.

Op de Nacht van de Sociologie komen al deze clubjes voorbij. Glodi wil zijn publiek in totale chaos inspireren over het leven en wat je vooral niet moet doen om te worden als hij.

Glodi Lugungu won zowel de jury- als publieksprijs van het Amsterdamse Kleinkunst Festival en werd door de Volkskrant uitgeroepen tot het grootste aanstormende comedytalent.

Waarom AI en algoritmes publiek moeten worden gemaakt – Marc Schuilenburg
Toepassingen van kunstmatige intelligentie oftewel AI (artificial intelligence) beloven veel en dringen in een alsmaar sneller tempo door in de samenleving. Steeds meer beelden en data worden van ons vastgelegd: waar we zijn, met wie we zijn, en wat we doen. Voor de politie en andere organisaties biedt dit ongekende mogelijkheden tot surveillance.Maar het gebruik van AI is allesbehalve onschuldig. Zo ontdekten Follow the Money en Marc Schuilenburg een discriminerend algoritme bij de politie, waarna deze gestopt werd. Wat komt er nog op ons af met gezichtsherkenning, DNA-sporen en generatieve AI, waarbij stemmen en filmpjes van personen kunnen worden gemaakt die niet van echt te onderscheiden zijn? Wat betekent dit voor de samenleving en de democratie? Schuilenburg pleit voor het ‘publiek maken’ van AI en algoritmes en stelt dat er nood is aan een sociologie die zich mengt in het maatschappelijk debat, vooral als haar inzichten pijn doen en niet in de smaak vallen van de politiek en het grootkapitaal van techbedrijven.

Marc Schuilenburg is bijzonder hoogleraar Digitale Surveillance aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn nieuwste boek is Making Surveillance Public: Why You Should Be More Woke About AI and Algorithms.

Generatie Zelfvertrouwen – Eveline Crone en Kayla Green
Elke nieuwe generatie jongeren heeft weer eigen kenmerken en problemen, omdat de samenleving altijd verandert. Het zelfbeeld van de huidige generatie jongeren is nauw verbonden met de digitalisering, zowel positief als negatief. Eveline Crone doet onderzoek naar het zelfbeeld van jongeren en begin oktober verschijnt hierover haar boek Generatie Zelfvertrouwen. Kayla Green onderzoekt individuele verschillen in welzijn bij jongeren en jongvolwassenen. Zij worden door Talitha Stam geïnterviewd over de sociologische kant van hun onderzoek: wat doet de digitalisering met de identiteit en zelfbeeld van jongeren? Wat is de invloed van cultuur? Hoe verhouden jongeren zich tegenover ouderen? Een belangrijk thema, want ruim één op de drie jongeren ervaart mentale problemen en prestatiedruk.

Eveline Crone is hoogleraar Ontwikkelingsneurowetenschap in de Maatschappij aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Hoogleraar Neurocognitieve Ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden. Ze is hoofd van een van ’s werelds meest vooraanstaande onderzoekscentra op het gebied van hersenen en ontwikkeling en won een indrukwekkende reeks prijzen, waaronder de Spinozapremie. Volgens Opzij was zij in 2017 de invloedrijkste vrouw in de wetenschap. Zij is dé Nederlandse autoriteit op het terrein van puberhersenen en schreef daarover de bestseller Het puberende brein. Foto: Alexander Santos Lima.

Kayla Green promoveert bij de Erasmus Universiteit Rotterdam op individuele verschillen in welzijn bij jongeren en jongvolwassenen. Wat zorgt ervoor dat de één een beter welzijn heeft dan de ander?

Het verschil tussen stedeling en plattelander – Wouter Mensink 
Spanningen tussen stad en platteland bestaan al duizenden jaren, maar pas recent beschrijven we deze als ‘kloof’. In Hoe we uit het dorp vertrokken doet Wouter Mensink een poging stad en platteland dichter bij elkaar te brengen. Hij verweeft persoonlijke ervaringen van plattelandverlaters met algemene beschouwingen over de relatie tussen stad en platteland. Volgens hem zijn de verschillen tussen stad en platteland vaak kleiner dan we denken. Wat is het verschil tussen plattelander en stedeling? Hoe kan het dat dit verschil de laatste jaren zo belangrijk is geworden? Is het beter als we het er niet meer over zouden hebben of vervult het juist een belangrijke funktie? Marianne Vorthoren zal Mensink interviewen.

Wouter Mensink studeerde bestuurskunde aan de Universiteit Twente en filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij werkte als onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau en hij is momenteel conflictbemiddelaar en gespreksbegeleider bij Public Mediation. Eerder schreef hij Kun je een betere wereld kopen (shortlist Socratesbeker 2016). Hij woont niet meer op het platteland.

Memes – Süeda Işik
Memes zijn online plaatjes, filmpjes of gifjes. Meestal zijn ze grappig en je kunt ze doorsturen in appgroepen of sociale media en er zelf iets aan toevoegen.Veelal zijn ze specifiek gericht op bepaalde culturele groepen onder jongeren en daarom kunnen zij vaak alleen deze memes goed begrijpen, hoe onbegrijpelijker voor de buitenstaanders, hoe beter. Memes zijn een bijzonder en fascinerend onderdeel van de digitale cultuur, maar ze zijn niet alleen maar ‘leuk’ of onschuldig. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid stelt dat memes een belangrijk communicatiemiddel zijn voor extremistische stromingen. Met memes kunnen extreemrechtse activisten en rechts-terroristen jongeren bereiken die anders niet bereikt kunnen worden. Een bekend voorbeeld is Pepe the Frog, een grappig plaatje van een kikker, die echter door extreem-rechtse bewegingen werd gebruikt als herkenningsteken. Welke groepen gebruiken memes als communicatiemiddel? Hoe hebben memes zich ontwikkeld door de jaren heen? En waarom zijn juist memes zo goed in het verspreiden van informatie en ideeën?

‘Je kunt ervan uitgaan dat elk kind met een iPhone memes heeft gezien’ Beatrice de Graaf terrorisme-expert.

Suëda Işik is binnenlandredacteur jeugdcultuur en sociale media bij NRC.

Welke actieve Rotterdamse buurtbewoners verdienen ondersteuning? – Vivian Visser
De gemeente wil graag dat Rotterdammers initiatief nemen: samen met je buren een festival organiseren, de straat afvalvrij maken of een buurttuin aanleggen. De gemeente heeft potjes die dit soort activiteiten ondersteunen. Vivian Visser onderzocht of sociale status invloed heeft op het verkrijgen van subsidie. Opmerkelijk is dat juist aanvragen van theoretisch opgeleiden wantrouwen wekte bij ambtenaren: kwam dat geld wel goed terecht? Aanvragen van praktisch opgeleiden werden meer met open armen ontvangen. De redenatie was dat, zelfs als de initiatieven zouden mislukken, mensen zelfredzamer werden. Vivian Visser zal geïnterviewd worden door Willemijn de Koning.

Vivian Visser is universitair docent Sociologie en Bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit. Ze deed promotie-onderzoek naar hoe ambtenaren omgaan met aanvragen van burgers om een initiatief te steunen.

De Sociologische Bril

Wie wint de prijs voor beste publiek-sociologische boek van het jaar? Juryvoorzitter Mark van Ostaijen zal de prijs uitreiken en aansluitend de winnaar interviewen. De shortlist is:

Trudy Dehue – Ei, foetus, baby
Koen Bogaert – In het spoor van Fanon
Hein de Haas – Hoe migratie echt werkt
Mattias Van Hulle – De burn-out paradox
Milio van de Kamp – Misschien moet je iets lager mikken
Ruud Koopmans – De asielloterij

De fabrieksarbeider – Fabian Dekker
Bestaat de ouderwetse fabrieksarbeider nog? Blauwe overall, smeerolie op gezicht en handen… Volgens het CBS heeft Nederland geen arbeidersklasse van betekenis meer. Arbeidssocioloog Fabian Dekker – zelf opgegroeid in een arbeidersmilieu – ging op onderzoek uit en ontdekte: van de klassieke fabrieksarbeider heeft Nederland er zeker nog een paar honderdduizend. Maar belangrijker: een kwart van de Nederlanders voelt zich onderdeel van de arbeidersklasse. Wat onderscheidt de arbeidersklasse op dit moment van anderen? Wat zijn hun hopen, dromen en frustraties? Dekker interviewde twintig mensen en publiceerde daarover Fabriekswerk, over de vergeten arbeiderklasse. Hij ontmoette trots maar ook miskenning, met mogelijk belangrijke politieke gevolgen. Fabian Dekker zal een korte lezing houden en in gesprek gaan met het publiek.

Fabian Dekker is arbeidssocioloog en senior onderzoeker bij SEOR, een sociaal-economisch onderzoeksbureau gelieerd aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij heeft veel onderzoek gedaan op het gebied van veranderingen op de arbeidsmarkt, kwaliteit van arbeid en het verklaren van werkgeversgedrag. Hij publiceerde onder andere boeken over zzp’ers, jeugdwerkloosheid, de middenklasse en een studieboek over de arbeidsmarkt voor het hoger beroepsonderwijs. Daarnaast is Fabian Kroonlid bij de Sociaal-Economische Raad (SER).

DJ Pepper
DJ Pepper draait tussen de presentaties in de Grote Zaal funky hits en monumentaal onbekend werk uit de geschiedenis van de soul en funk. En aan het eind van de avond vervagen op de dansvloer de verschillen tussen mensen, zie ook www.mixcloud.com/drpepe.

Ticketinfo
Een programma kost veel geld: organisatie, productie, sprekers, en marketing. Daarom vragen wij iedereen een ticket met normaal tarief te kopen. Mocht een goedkoper kaartje echter voor jou het verschil maken en ervoor zorgen dat je het evenement wèl kunt bezoeken, kies dan het kaartje met reductie.

De Nacht van de Sociologie wordt georganiseerd door Debatpodium Arminius, Sociologische Bril, ESSB, NIAS, Sociale Vraagstukken, EUR en uitgeverij Boom.