Nacht van de Sociologie

Didier Eribon is hoogleraar aan de School of Philosophy and Social Sciences van de Universiteit van Amiens. In zijn vroege jaren schreef hij onder andere een biografie van Michel Foucault. Hij is invloedrijk vanwege zijn visie op gender, onderwijs en sociale kwesties, zoals nationalisme, armoede en de toekomst van links.

Typisch Nederland – Jan Dirk van der Burg
Waarom witte HOME-letters voor het raam? Waarom zou je een klikobak camoufleren? Waarom worden telefoonmasten vermomd als bomen? Jan Dirk van der Burg doorkruiste de afgelopen jaren Nederland op zoek naar de hoogtepunten van onze ongewone alledaagsheid. Het Nederland waar de drang om zich te onderscheiden en de drang om ergens bij te horen vechten om aandacht. Zijn fotoboek Typisch Nederland rekent af met het idee dat Nederland zo’n normaal land is. Het immer nutteloze slingerhekje, de veelzijdigheid van het polderboeddhisme of de solitaire palmboom in de onderhoudsarme voortuin: droogkomische reflecties van het Nederland dat iedereen herkent, maar nog nooit zo bij elkaar heeft gezien.

Jan Dirk van der Burg was Fotograaf des Vaderlands en is bekend van zijn werk voor NRC en de Volkskrant. Hij publiceerde eerder Nederland onder het Systeemplafond, een tweewekelijkse serie met Marcel van Roosmalen voor De Correspondent. Zie www.jandirk.com

Tolerantie – Kees Schuyt
Wanneer is tolerantie gewenst en wanneer moet tolerantie juist ophouden? Dit is een van de belangrijkste vragen in elke samenleving, maar misschien vooral juist nu, in een tijd wanneer de tolerantie lijkt af te nemen. Kees Schuyt schreef Begrensde tolerantie, een diepgravende geschiedenis en verhelderende analyse. Schuyt formuleert tolerantie als “het onderdrukken van de neiging om te onderdrukken” en volgens hem is het een noodzakelijk fundament van een redelijke democratie en een rechtvaardige rechtsstaat. Schuyt wordt geïnterviewd door Sjoerd de Jong, journalist NRC.

Kees Schuyt is emeritus hoogleraar Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam en auteur van vele publicaties op een breed terrein van recht, geschiedenis en sociologie. Hij was lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, lid van de Raad van State en schreef jarenlang een column in de Volkskrant.

Typische Porno – Samira van Bohemen
Porno wordt op het internet dagelijks wereldwijd door honderden miljoenen mensen geconsumeerd. Vaak zijn daarin stereotypen te zien: de vrouw als ‘onderdanig’ of ‘dienstbaar’, de man als ‘agressief’ en ‘dominant’, Aziatische vrouwen als ‘exotisch’, zwarte mannen als behept met ‘een verhoogd libido’ en ‘een groot geslachtsdeel’, etc. Waarom vinden zo veel mensen het fijn om hiernaar te kijken? Willen kijkers andere sociale groepen domineren of iets over hen leren? Van Bohemen bestudeert ook de impact van deze stereotypen op jongeren en hoe we schadelijke effecten hiervan kunnen voorkomen.

Samira van Bohemen is cultuursocioloog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij doet onderzoek naar seksualiteit, in het bijzonder bij jongeren. Recentelijk kreeg ze een grote beurs voor het onderzoek naar stereotypen in porno.

Humorschandalen – Ivo Nieuwenhuis
Humor is om te lachen, maar mensen kunnen zich er ook enorm kwaad over maken. Van Koot en Bies Tegenpartij tot Youp van ’t Heks pisnicht en Johan Derksens Zwarte Piet-grap – stuk voor stuk vormden ze de aanleiding tot een fikse rel. Een publieke woede-uitbarsting over humor vertelt ons veel over de tijdsgeest, en over hoe verschillende groepen in de samenleving soms lijnrecht tegenover elkaar staan. In de cocktail van veranderende normen en waarden en een sensatiebeluste pers is een humorschandaal snel geboren. In zijn boek Het was maar een grapje duikt Ivo Nieuwenhuis in deze schandalen. Hij schetst aan de hand daarvan de culturele en maatschappelijke ontwikkelingen in Nederland sinds de jaren vijftig.

Ivo Nieuwenhuis is neerlandicus. Hij werkt als docent en onderzoeker aan de Radboud Universiteit. Daarnaast schrijft hij cabaretrecensies voor dagblad Trouw. Al ruim vijftien jaar bestudeert hij de geschiedenis van humor en satire in Nederland.

Nepfeminisme – Jolande Withuis
Feminisme is de opheffing van maatschappelijke verschillen gebaseerd op biologische geslachtsverschillen. Vanuit dit vertrekpunt bekritiseert Jolande Withuis in haar nieuwe boek Vrouw en vrijheid de vrouwelijkheidscultus die zij ziet in, bijvoorbeeld, de verheerlijking van ‘vrouwelijk leiderschap’. ‘Echt vrouwelijke’ eigenschappen bestaan niet. Vrouwen kunnen pas vrij zijn als zij de moed hebben onvrouwelijk te zijn.

Het ‘intersectionalistisch feminisme’ van de huidige woke-beweging is volgens Withuis nadelig voor vrouwen; achtergestelde groepen kunnen niet op een hoop worden gegooid in een gezamenlijke strijd voor emancipatie, hun belangen zijn tegenstrijdig. Vanuit haar ervaring met en kennis van het communisme bekritiseert Withuis de huidige identiteitspolitiek en noemt ze woke intolerant en intimiderend. Interviewer: Eveline Groot.

Jolande Withuis is erelid van de Nederlandse Sociologische Vereniging. Ze schrijft voor NRC Handelsblad, Trouw en de Volkskrant. Naast studies over concentratiekampen, communisme en trauma, publiceerde zij enkele biografieën, waaronder die van verzetsman Pim Boellaard, waarvoor ze zowel de Grote Geschiedenisprijs als de Biografieprijs kreeg. Foto: Keke Keukelaar

Migratie-mythes – Hein de Haas
De verdeeldheid over migratie lijkt groter dan ooit. De media tonen gevaarlijke overtochten op de Middellandse Zee, politici beloven de toestroom van migranten en asielzoekers in te perken, terwijl anderen beweren dat we immigranten juist hard nodig hebben om groei en innovatie te stimuleren. Wat zijn de feiten achter de krantenkoppen, de beweringen van politici en de beslissingen die zij nemen?

Op basis van 30 jaar onderzoek maakt hoogleraar sociologie Hein de Haas korte metten met hardnekkige linkse én rechtse migratiemythes, zoals de wetenschap dat:
• wereldwijde migratie niet op een historisch hoogtepunt is;
• migratie geen oplossing voor vergrijzing is;
• klimaatverandering niet leidt tot massamigratie;
• grensrestricties vaak tot meer migratie leiden.

Hein de Haas is socioloog, geograaf en een internationaal toonaangevend migratieonderzoeker. Tussen 2006 en 2015 was hij onderzoeker en mededirecteur van het International Migration Institute (IMI) aan de Universiteit van Oxford. Momenteel is hij hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam van waaruit hij leiding aan IMI blijft geven. Daarnaast is hij buitengewoon hoogleraar Migratie en Ontwikkeling aan de Universiteit Maastricht. Recent publiceerde hij Hoe migratie echt werkt. Het ware verhaal over migratie aan de hand van 22 mythen.

Wat is leven volgens het sociaal minimum? – Cora van Horssen
Veel mensen zijn om allerlei redenen afhankelijk van uitkeringen en toeslagen. Deze moeten niet alleen basisbehoeften dekken, maar ook voorzien in een zekere mate van ‘meedoen’, een sociaal minimum. Voor dat sociale minimum moet dan wel draagvlak in de samenleving zijn: kan dit het bezit van een auto inhouden? Hoe lang mag een vakantie zijn? Is er ruimte voor soms een beetje luxe? Onlangs publiceerde de landelijke commissie Sociaal Minimum het rapport Een zeker bestaan. Deze concludeerde dat in veel gevallen de huidige ondersteuning niet voldoende is, maar er waren ook situaties waarin deze wel voldeed. Cora van Horssen zal een korte lezing houden en met het publiek in gesprek gaan.

Cora van Horssen is hoofd kennisteam van het Nibud, een onafhankelijk kennis- en adviescentrum op het gebied van huishoudfinanciën. Foto: CheeseWorks

De verkiezingen volgens sociologen
Op de Nacht van de Sociologie is het nog maar twee dagen geleden dat Nederland naar de stembus ging. De grote vraag is nu: waarom hebben partijen gewonnen of verloren? Vaak wordt gekeken naar de rol van de lijsttrekker, maar er zijn ook diepere, sociologische factoren aan te wijzen voor succes en verlies, vooral op de lange termijn. Tarik Abou-Chadi en Markus Wagner doen bij het Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS-KNAW) onderzoek naar de ontwikkeling van partijen en verkiezingen in heel Europa, met name naar sociaal-democratische partijen. Abou-Chadi en Wagner delen hun belangrijkste inzichten en zijn benieuwd naar die van u. Voertaal: Engels. Markus Wagner is Professor at the Department of Government, University of Vienna. Interviewer: Francisco van Jole, hoofdredacteur opiniesite Joop.

Tarik Abou-Chadi is Associate Professor in European Union and Comparative European Politics at Nuffield College, University of Oxford.

Lijndebat – Tara Lewis
De Raadszaal wordt in twee gedeeltes verdeeld met een lijn. Mensen die het eens zijn met een stelling staan aan de ene kant van de lijn, mensen die tegen zijn aan de andere kant. Mensen die heel erg tegen zijn staan ver van de lijn af, mensen die het niet weten staan met een voet aan de ene kant en met de andere voet aan de andere kant van de lijn. Dan gaat de presentator mensen vragen naar hun argumenten. Bij een goede opmerking komt de hele zaal in beweging en is letterlijk het effect van argumenten te zien…  Kundig en met humor geleid door journalist Tara Lewis.

Tara Lewis is freelance journalist bij onder meer Open Rotterdam, NRC Handelsblad, VPRO Gids en Erasmus Magazine. Ze is ook betrokken bij ROPOPO, de Rotterdamse Politieke Podcast.

De Sociologische Bril

Wie wint de prijs voor beste publiek-sociologische boek van het jaar? Juryvoorzitter Mark van Ostaijen zal de prijs uitreiken en aansluitend de winnaar interviewen. Genomineerd zijn:
De mythe van de arbeidsmarkt – Paul de Beer
Onderwijs maakt het verschil – Louise Elffers
Uitgewoond – Cody Hochstenbach
Macht der Gewoonte – Menno Hurenkamp, Jan Willem Duyvendak
Alle moeders werken al – Anja Meulenbelt

DJ Pepper
DJ Pepper draait tussen de presentaties in de Grote Zaal funky hits en monumentaal onbekend werk uit de geschiedenis van de soul en funk. En aan het eind van de avond vervagen op de dansvloer de klassen, zie ook www.mixcloud.com/drpepe.

De Nacht van de Sociologie wordt georganiseerd door Debatpodium Arminius, Sociologische Bril, ESSB, NIAS, Sociale Vraagstukken, UvA, EUR en uitgeverij Boom.

Tijdschema

Grote Zaal
zaalpresentator Sanne Poot
20:00 Didier Eribon
21:00 Migratiemythes met Hein de Haas
22:00 Humorschandalen met Ivo Nieuwenhuis
23:00 Typisch Nederland door Jan Dirk van der Burg

Bovenzaal
zaalpresentator Josje ten Cate
20:00 Nepfeminisme met Jolande Withuis
21:00 De verkiezingen volgens sociologen met Tarik Abou-Chadi, Markus Wagner
22:00 Uitreiking Sociologische Bril
23:00 Typische porno met Samira van Bohemen

Raadszaal
zaalpresentator Gijs Custers
20:00 Kees Schuyt over tolerantie
21:00 Sociaal minimum met Cora van Horssen
22:00 Lijndebat met Tara Lewis

Bekijk hier ook de andere programma’s van Arminius.