Zijn ‘commons’ de oplossing voor falen van overheid en markt?
Hoe regelen we de samenleving het beste? Op zowel ‘de markt’ als de overheid is kritiek. Daarom is er de laatste jaren steeds meer aandacht voor een derde weg, de zogenoemde ‘commons’. Dit zijn goederen of diensten die in gezamenlijk bezit zijn van de gebruikers, die ook zelf regels opstellen voor het gebruik. Bijvoorbeeld zonnepanelen voor de buurt, broodfondsen voor zzp-ers of privaat natuurbeheer. Commons zijn populair: links hoopt de scherpe randen van doorgeschoten neoliberalisme te verzachten, rechts is positief omdat commons leiden tot een kleinere overheid en daarnaast een vorm van ondernemerschap en burgerschap zijn. Voor een introductie, zie hier.
Welke commons zijn succesvol en waarom? Wat is hun rol in de maatschappij? Drie Rotterdamse commons schuiven aan: Energie van Rotterdam, die onder meer op publieke daken zonnepanelen legt, de Afrikaanderwijk Coöperatie, een sociale onderneming die de buurt economisch versterkt en Knarrenhof, woonhofjes voor senioren die zelfstandig willen blijven, maar minder op mantelzorg kunnen of willen terugvallen. Hoe zien zij de praktijk? Moet de Rotterdamse politiek commons meer omarmen, zoals bijvoorbeeld de stad Napels deed waar een ‘wethouder van commons’ werd aangesteld?
Tine de Moor is hoogleraar Sociale Ondernemingen en Instituties voor Collectieve Actie aan de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit. Ze doet al jarenlang onderzoek naar commons en zit ook in Raden van Bestuur van commons.
Yara Al Salman is universitair docent Ethiek en Politieke Filosofie, Universiteit Utrecht. Ze promoveerde cum laude op de filosofie van de commons.
Femke Stam is procesregelaar bij Knarrenhof en beleidsadviseur Stadsontwikkeling bij de Gemeente Rotterdam
Jelte Boeijenga is directeur van Energie van Rotterdam.
Annet van Otterloo is algemeen coördinator, onderzoek & ontwikkeling bij de Afrikaanderwijk Coöperatie
Sebastiaan Bonte is gemeenteraadslid voor Leefbaar Rotterdam.
Tim de Haan is gemeenteraadslid voor D66.
Tara Lewis is gespreksleider.
Dit programma wordt georganiseerd door Huub Brouwer/Universiteit Utrecht, het Nederlands Gesprek Centrum en Debatpodium Arminius.
Bekijk hier ook de andere programma’s van Arminius.